Paliwo vs ładowanie: Czy przejście na energię elektryczną jest tańsze, czy po prostu bardziej ekologiczne?

Rozwój elektrycznych stacji ładowania pojazdów ciężarowych w całej Europie doprowadził do okresu przejściowego na rozległych sieciach drogowych kontynentu. Dla wielu operatorów flot i kierowców klasyczne samochody ciężarowe z silnikami wysokoprężnymi są nadal preferowanym środkiem transportu. Jednak przejście na elektryczne pojazdy ciężarowe zbliża się wielkimi krokami, ponieważ branża nadal ewoluuje.

Aby ocenić wykonalność przejścia operatorów flot z oleju napędowego na energię elektryczną, SNAP opracował badania dotyczące kosztów ładowania pojazdów ciężarowych w porównaniu z ich tankowaniem na różnych europejskich trasach towarowych. Obliczyliśmy oszczędności energii elektrycznej w stosunku do oleju napędowego w euro na 100 km w 35 krajach europejskich.

Okazało się, że Islandia jest liderem ze średnią oszczędnością kosztów wynoszącą 61,03 euro na 100 km, a inne kraje nordyckie, Norwegia i Finlandia, oferują odpowiednio drugą i trzecią najwyższą oszczędność kosztów. Na drugim końcu skali, Chorwacja oferowała najmniejszą oszczędność kosztów z 19,96 euro na 100 km, a następnie Cypr i Mołdawia.

W tym artykule ujawniamy oszczędności kosztów w poszczególnych krajach europejskich i analizujemy niektóre z nich, a także czynniki zewnętrzne, które mogą mieć wpływ na te oszczędności. Zastanawiamy się również, jak może wyglądać przyszłość pojazdów eHGV w Europie, a także w jaki sposób pojazdy eHGV mogą pomóc operatorom flot i kierowcom zaoszczędzić pieniądze, szczególnie w przypadku [budżetów kierowców] (https://snapacc.com/newsroom/a-truck-drivers-guide-to-budgeting/).

Porównanie kosztów eHGV i oleju napędowego w UE

Nasze badania wykazały, że w każdym badanym kraju europejskim korzystanie z eHGV z ładowaniem elektrycznym pozwoliło zaoszczędzić pieniądze w porównaniu z korzystaniem z tradycyjnego samochodu ciężarowego na paliwo. Podstawową różnicą było to, jak bardzo różniły się oszczędności. Na przykład cena energii elektrycznej w najdroższym kraju, Islandii, jest o 206% wyższa (41 euro więcej) niż w najtańszym kraju, Chorwacji.

Stwierdziliśmy, że kierowca elektrycznego samochodu ciężarowego zaoszczędzi średnio 30,59 euro na 100 km w porównaniu z kierowcą samochodu ciężarowego z silnikiem wysokoprężnym. Przekłada się to na szacunkową średnią oszczędność w wysokości 37 200 EUR rocznie dla kierowców elektrycznych samochodów ciężarowych na długich trasach i 24 800 EUR dla kierowców krajowych.

Aby opracować nasze dane, przyjrzeliśmy się 35 krajom europejskim i porównaliśmy koszty energii lub paliwa na 100 km dla dwóch typów pojazdów ciężarowych (HGV). Były to standardowy samochód ciężarowy z silnikiem wysokoprężnym, przy założeniu zużycia paliwa na poziomie 35 litrów na 100 km przy średniej cenie detalicznej oleju napędowego w każdym kraju, oraz elektryczny samochód ciężarowy, przy założeniu zużycia energii elektrycznej na poziomie 108 kWh na 100 km w oparciu o średnią stawkę za energię elektryczną dla gospodarstw domowych. VAT i podatki podlegające zwrotowi zostały wyłączone z tych obliczeń. Porównanie odzwierciedla jedynie bezpośrednie koszty "przy dystrybutorze" lub "przy wtyczce", bez uwzględnienia czynników takich jak wielkość floty, wynegocjowane umowy energetyczne lub przyszłe zmiany cen paliw i energii elektrycznej.

Podczas badania cen oleju napędowego i energii elektrycznej korzystano z wielu źródeł, w tym Eurostat, CEIC, GlobalPetrolPrices, Webfleet i Gov.uk. Warto zauważyć, że niektóre z tych źródeł odnoszą się do "Wielkiej Brytanii", podczas gdy inne odnoszą się do "Wielkiej Brytanii". Na potrzeby tego badania oba terminy były traktowane zamiennie.

Kraje, w których można zaoszczędzić najwięcej dzięki przejściu na elektryczne pojazdy ciężarowe

Islandia (61,03 euro), Norwegia (49,31 euro)* i Finlandia (49,12 euro)* są obecnie krajami, w których można zaoszczędzić najwięcej, przechodząc na elektryczne samochody ciężarowe.

Wynika to głównie z faktu, że kraje te należą do najdroższych w Europie pod względem cen oleju napędowego. Islandia jest najdroższym krajem w Europie pod względem ceny oleju napędowego (2,07 euro za litr). Ten wysoki koszt w dużej mierze wynika z jej geograficznej izolacji w porównaniu z resztą Europy, przez co koszt importu oleju napędowego jest znacznie wyższy niż w innych krajach europejskich. Islandia, podobnie jak Norwegia i Finlandia, znana jest również z wysokiej stawki podatkowej, która również przyczynia się do wysokich kosztów paliwa.

Norwegia (32%) i Islandia (18%)** również znajdują się w pierwszej dwójce krajów na świecie pod względem udziału samochodów elektrycznych w samochodach osobowych na drogach. W rezultacie oba kraje zainwestowały znaczne środki w infrastrukturę ładowania elektrycznego.

Niewielki rozmiar Islandii i główna obwodnica ułatwiają również instalowanie stacji ładowania elektrycznego w regularnych odstępach czasu dla kierowców elektrycznych samochodów ciężarowych. To samo rozumowanie można częściowo zastosować do innych krajów o mniejszych sieciach, które mają wysoki wskaźnik oszczędności kosztów, w tym Albanii, Serbii i Belgii - chociaż należy zauważyć, że wszystkie trzy mają również jedne z najdroższych cen oleju napędowego w Europie, co przyczynia się do różnicy w oszczędnościach kosztów.

Poniższy wykres przedstawia 10 krajów, które odnotowują największe oszczędności w przypadku korzystania z elektrycznych pojazdów ciężarowych:

*"Kierowcy w całej Europie już oszczędzają, przechodząc na elektryczne pojazdy ciężarowe. Przejście na ładowanie eHGV to przyszłość branży, a SNAP jest gotowy pomóc kierowcom i operatorom flot w tym przejściu."

Matthew Bellamy - Dyrektor zarządzający w SNAP

Kraje oszczędzające najmniej dzięki przejściu na elektryczne pojazdy ciężarowe

Chorwacja (19,96 euro), Cypr (21,16 euro) i Mołdawia (22,72 euro) to obecnie trzy kraje o najniższych oszczędnościach w Europie.

Chorwacja ma [drugi najwolniejszy wskaźnik adopcji pojazdów elektrycznych] (https://www.smf.co.uk/wp-content/uploads/2025/03/Decreasing-transport-poverty-in-Europe-through-public-EV-chargepoints-March2025.pdf) w UE po Polsce. Wynika to częściowo ze słabej infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych w Chorwacji, takiej jak stacje ładowania, które wymagają dzwonienia do obsługi klienta lub korzystania z wielu różnych aplikacji w celu rozpoczęcia procesu ładowania, słabe wskazówki dotyczące stacji ładowania poza głównymi autostradami oraz potencjalnie długi czas oczekiwania w szczycie sezonu turystycznego. Ponadto w Chorwacji brakuje ultraszybkich stacji ładowania (180 kW i więcej), co może stanowić problem dla elektrycznych pojazdów ciężarowych, które wymagają większej mocy niż przeciętny pojazd elektryczny.

Zarówno Cypr, jak i Mołdawia mają wewnętrzne kwestie geopolityczne, które utrudniają planowanie infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych (a także ogólnie planowanie krajowe). W przypadku Cypru, północna połowa wyspy - w tym połowa jej stolicy, Nikozji - jest okupowana przez wspieraną przez Turcję Turecką Republikę Cypru Północnego od 1974 roku. W przypadku Mołdawii, wschodnia prowincja Naddniestrza działa de facto jako państwo z własnym rządem. Oznacza to, że oba kraje nie są w stanie wdrożyć infrastruktury EV w spójny sposób na całym terytorium, które uważają za swoje.

Problemy na Cyprze są również potęgowane przez wysokie koszty energii elektrycznej, podczas gdy Mołdawia ma piąte najtańsze ceny oleju napędowego w Europie. Mołdawia jest również [drugim najbiedniejszym krajem w Europie] (https://worldpopulationreview.com/country-rankings/poorest-countries-in-europe), co sprawia, że inwestycje w infrastrukturę pojazdów elektrycznych są wyzwaniem. Wszystkie te czynniki przyczyniają się do ogólnie niskich oszczędności kosztów elektrycznych pojazdów ciężarowych.

Polska również znajduje się nisko na liście z oszczędnością kosztów na poziomie 24,22 EUR. Pomimo imponującego wzrostu gospodarczego i rosnących inwestycji w infrastrukturę ładowania pojazdów elektrycznych, jej duży rozmiar oznacza, że zasięg jest nadal problemem w niektórych obszarach kraju - choć wygląda na to, że [zmieni się to w przyszłości] (https://alternative-fuels-observatory.ec.europa.eu/general-information/news/poland-launches-major-funding-programs-zero-emission-transport).

Kraje takie jak Hiszpania (32,20 EUR), Rumunia (30,62 EUR) i Irlandia (30,54 EUR) zajmują środkową pozycję, jeśli chodzi o oszczędność kosztów elektrycznych pojazdów ciężarowych. Wynika to prawdopodobnie z faktu, że kraje te mają rozwijającą się infrastrukturę ładowania pojazdów elektrycznych oraz średnie koszty energii elektrycznej i oleju napędowego.

Poniższy wykres przedstawia 10 krajów, które mają najniższe oszczędności w przypadku korzystania z elektrycznych samochodów ciężarowych:

Oszczędności kosztów elektrycznych samochodów ciężarowych w Wielkiej Brytanii

Wielka Brytania ma oszczędności kosztów eHGV w wysokości 36,25 euro, co plasuje ją na 11. miejscu pod względem oszczędności kosztów ładowania na 100 km. Jest to w dużej mierze spowodowane wysokimi cenami paliw w Wielkiej Brytanii, gdzie ceny oleju napędowego są trzecimi najdroższymi w Europie. Chociaż oszczędności wynikające z wysokich kosztów oleju napędowego z pewnością przyczyniają się do wysokich oszczędności kosztów eHGV w Wielkiej Brytanii, prawdopodobnie byłyby one znacznie wyższe, gdyby energia elektryczna w Wielkiej Brytanii nie należała również do najdroższych w Europie.

Wielka Brytania również oczekuje poprawy infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych. Brytyjska firma Moto, zajmująca się obsługą autostrad, aktywnie planuje budowę [15 "superhubów" do 2027 r.] (https://www.fleetnews.co.uk/news/electric-hgv-charging-superhubs-planned-for-motorway-services). Te superhuby mogą lepiej obsługiwać ładowanie pojazdów elektrycznych bardziej efektywnie niż standardowa ładowarka pojazdów elektrycznych. Obecnie na brytyjskich drogach znajduje się mniej niż pięć punktów ładowania dedykowanych pojazdom elektrycznym**. Ponieważ inne firmy, takie jak BP Pulse i Aegis Energy, również chcą inwestować, wydaje się prawdopodobne, że Wielka Brytania będzie miała znacznie ulepszoną sieć ładowania pojazdów ciężarowych w najbliższej przyszłości.

Co wpływa na elektryfikację pojazdów ciężarowych?

Obecnie istnieje kilka czynników wpływających na elektryfikację pojazdów ciężarowych, w tym brak infrastruktury ładowania, długi czas ładowania, wysokie koszty początkowe konwersji eHGV i ich ograniczony zasięg. Ponadto stosunkowo niski koszt i dostępność oleju napędowego i pojazdów sprawiają, że tradycyjne samochody ciężarowe są atrakcyjną opcją dla [operatorów flot] (https://snapacc.com/fleet-operators/).

Jednak wszystkie te skutki mogą się różnić w zależności od kraju działania. Na przykład, jeśli flota działa tylko na rynku krajowym w kraju takim jak Norwegia lub Islandia, prawdopodobnie będzie to miało mniejszy wpływ niż flota działająca w całej Europie lub w regionach o słabszej infrastrukturze eHGV, takich jak Bałkany.

Niewystarczająca infrastruktura ładowania

Główną przeszkodą w elektryfikacji samochodów ciężarowych jest niewystarczająca infrastruktura ładowania pojazdów elektrycznych. Wynika to z faktu, że pojazdy eHGV wymagają ładowania megawatowego, którego większość istniejących punktów ładowania pojazdów elektrycznych dla pojazdów osobowych (standardowych samochodów elektrycznych i dostawczych) nie obsługuje.

W Europie jest wiele krajów, w których bardzo brakuje takiej infrastruktury, zwłaszcza na głównych trasach towarowych i przystankach dla ciężarówek. Są to zazwyczaj biedniejsze państwa w południowej i wschodniej Europie, takie jak Mołdawia, Gruzja i Bułgaria. To nie przypadek, że kraje te znajdują się w pierwszej dziesiątce pod względem oszczędności kosztów eHGV.

Może się również zdarzyć, że stacje ładowania eHGV istnieją, ale znajdują się na obszarach, które po prostu nie mogą pomieścić wielu eHGV ładujących się w ciągu nocy z powodu słabej lokalnej sieci energetycznej. Jest to często problem w bardziej wiejskich i odległych częściach Europy.

Chociaż wiele krajów europejskich planuje poprawę infrastruktury eHGV, jest to nadal czasochłonny i kosztowny proces, z licznymi biurokratycznymi, logistycznymi i technicznymi przeszkodami do pokonania - nie wspominając o modernizacji infrastruktury, takiej jak lokalne połączenia sieciowe, które również będą potrzebne.

Długi czas ładowania

Elektryczne pojazdy ciężarowe ładują się znacznie dłużej niż standardowe pojazdy elektryczne. Oznacza to, że ładowanie często musi odbywać się w nocy. Nawet jeśli można nabyć szybkie ładowarki do pojazdów elektrycznych, proces ten nadal trwa co najmniej dwie godziny (https://dhl-freight-connections.com/en/solutions/charging-times-for-electric-trucks-the-goal-is-less-than-30-minutes/), a nie kilka minut, jak w przypadku pojazdów benzynowych.

Ten długi czas ładowania może mieć efekt domina dla operatorów flot pod względem czasu realizacji. W branży, w której obowiązują napięte harmonogramy i terminy dostaw, może to być potencjalnie szkodliwe dla wyników biznesowych.

Ograniczony zasięg elektrycznych pojazdów ciężarowych

Elektryczne pojazdy ciężarowe mają również ograniczony zasięg w porównaniu do tradycyjnych pojazdów ciężarowych. Według Safety Shield, typowy elektryczny samochód ciężarowy ma zasięg około 300 mil na jednym ładowaniu (mniej więcej odległość z Londynu do Rotterdamu). Typowy samochód ciężarowy z silnikiem wysokoprężnym może jednak przejechać do 1000 mil na jednym zbiorniku paliwa (mniej więcej odległość z Londynu do Warszawy).

Na przebieg elektrycznych pojazdów ciężarowych mogą mieć również większy wpływ czynniki zewnętrzne, takie jak obciążenie, [zimna pogoda] (https://snapacc.com/newsroom/a-truck-drivers-guide-to-winter-in-europe/) i ukształtowanie terenu. Może to prowadzić do niepokoju o zasięg dla kierowców, którzy mogą przeprowadzać częstsze ładowania, aby upewnić się, że mają wystarczającą moc, aby dotrzeć do celu. To z kolei może prowadzić do opóźnień w dostawach, zwłaszcza podczas jazdy przez kraje o słabej infrastrukturze ładowania eHGV.